Siz sevgili ziyaretçilerimiz için işinize yarayabileceğimizi düşündüğümüz bir konu ile yine sayfamızdayız.
Bilgisayar kavramları ile ilgili ve genel bilgisayara bakış ile ilgili yazımızı siz değerli ziyaretçilerimizle paylaşmak istedik..
BiLGi
TEKNOLOJiSi TEMEL KAVRAMLARı
Bilgisayar: Bir tür elektronik alettir.
Bilgisayar Donanım ve Yazılım olmak üzere iki bölümden oluşur;.
Donanım: Bilgisayarın dokunabileceğiniz
maddesel kısmıdır (Ekran, klavye, kasa, mouse, yazıcı vs gibi), Kendi başına
bir anlam taşımaz, ona ne yapmasını söyleyen yazılımdır.
Yazılım, Bilgisayara ne yapması gerektiğini
söyleyen bilgisayar programlarıdır.
Yazılım
bilgisayarın beynidir. Donanımı yönetir neyi nasıl yapacağını söyler.
Bilgisayarı çalıştırabilmek için yazılıma ihtiyaç vardır. Yazılım gerçekte
bilgisayarınızın kişiliğini şekillendirir.
Bilgisayarı
kullanmak için program yapmayı bilmek gerekmez. Bu işi başkaları yapar, siz de
onların hazırladığı programları (yazılımı) satın alır ve kullanırsınız.
Bir
kaç işimize yarayan yazılım türünden bahsedecek olursak;
işletim Sistemi:
Bilgisayarı kontrol eden yazılıma denir. Tüm yazılımları yöneten ve onlara
egemen olan yazılımdır. Hem yazılım hem de donanım işletim sistemi tarafından
kontrol edilir.
Kişisel bilgisayarlarda
çok kullanılan işletim sistemi programına WINDOWS adı verilir. Windows
bilgisayarınızı açmaya başladığınıza donanımları (ekran, klavye, fare,yazıcı
gibi bilgisayara bağlı olan tüm cihazları) kontrol eder ve aksaklık varsa
bildirir.
Windows'un üç ana görevi
vardır;
1.
Bilgisayarı oluşturan donanımları kontrol ederek yazılımı çalıştım.
2.
istediğiniz (yazı yazma yazılımı, hesap yapma yazılımı, internete bağlanma
yazılımı gibi vs) yazılımları çalıştırmaktır.
3.
Oluşturduğunuz dökümanları yönetmesini sağlamaktır.
Kişisel bilaisavarlarda kullanılan önemli vazılımlar şunlardır:
Microsoft
Ofis; Bir işletmenin ya da kurumun hemen hemen tüm bilgi işlem, öngörü, iletişim
ve Web yayın etkinliklerini yürüten genel amaçlı bir programdır.
Ofis 2000 şu
programlardan oluşur;
Word, Excel, Powerpoint, Access, Outlook, Publisher, Frontpage, PhotoDraw
Word; Genel amaçlı sözcük
işleme ve masaüstü yayıncılık aracıdır. İç yazışma, rapor, bülten, posta ve
özelleştirilmiş web sayfaları oluşturur.
Excel;Grafik
oluşturma ve farklı çözümlemeli işlevleri olan bir elektronik tablo
programıdır. Faturalar,sipariş izleme çalışma sayfaları, genel muhasebe
defterleri, veri tabanı listeleri, özet
tablolar
ve üç boyutlu, renkli grafikler oluşturur.
PowerPoint; Slayt,tepegöz, çoklu ortam gösterileri
için sunu grafik yazılımıdır. Satış sunusu, konuşmacı notu, çoklu ortam ve dev
ekran gösterisi ve web de canlı konferans sunusu için slaytlar yapar.
Access; Sorgu,raporlama ve adres listesi
yönetim özellikleri ile ilişkili veri tabanı yönetim sistemidir.Stok ve
personel kaydı, müşteri bilgileri kaydı gibi veri tabanları yönetir.
Outlook;e posta, belge yönetimi, takvim
zamanlaması, toplantı planlaması ve kaynak yönetimi için bilgi yönetim
yazılımıdır.
Publisher ; Bülten, broşür, web bölgesi, el
ilanı, posta kartı, antet ve birçok öge için masa üstü yayıncılık yazılımıdır.
Frontpage; Genel amaçlı web sayfası
düzenleyicisidir. HTML biçimlendirme kodlarını öğrenmeyi ya da karmaşık
biçimlendirme adımlarını uygulamayı gerektirmeden web sayfası tasarlar ve
internete yerleştirir.
PhotoDraw ; elektronik fotoğraf, resim ve
grafikler oluşturmak, düzenlemek ve özelleştirmek için bir grafik programıdır. Fotoğraflara
ve resimlere süsleme, renk ayarlaması ve özel efektlerle rötuş yapar.
Internet
Explorer: Internete
ulaşmak için oluşturulmuş programlardan biridir.
Bilgisayar Virüsleri:
Bilgisayarlardaki yazılımlara zarar vermek üzere yapılmış programlardır, Internet,
modem, disket aracılığıyla bulaşırlar.
Anti Virüs Programları:
Bilgisayar virüslerini tesbit edip temizlediği gibi bulaşmaması içinde önlemler
alan yazılımlardır.
Bilgisayar
yazılımları disketlerde satılmakla birlikte, disketler yazılımın kendisi
değildir. Müziğin kaset ve CD'lerde depo edilmesi gibi yazılım da disketlerde
depolanır.
Bilgisayar
donanım olarak üç kısımdan olusur :
Ana işlem birimi, giriş üniteleri, çıkış üniteleri.
Ana işlem
birimi(Mikro işlemci-CPU) :
Bilgisayarın özünü oluşturur. Çok hızlı bir hesap makinesine benzetilebilir.
Mikro işlemciye veriler giriş ünitelerinden (klavye, bellek, fare, disket gibi)
gelir ve ilgili yazılımların kontrolünden ve işleminden geçip çıkış ünitelerine
(ekran,disk,bellek,modem gibi) gider.
Giriş ve çıkış üniteleri;
monitör, klavye, mouse(fare), yazıcı, disket, sabit disk, CD , disket sürücü,
CD Sürücü,modem, hoparlör, mikrofon, kamera vs. .
Monitör(ekran) :
Bilgilerin görüntülendiği televizyon ekranına benzeyen ünite.
Klavye:
Harf,rakam ve özel işaretlerden oluşan bilgi girmeye yarayan ünitedir.
Mouse(fare) :
Monitör üzerinde gezinmeye ve bir takım komutları yerine getirmeye yarayan
ünitedir.
Yazıcı(printer) :
Bilgisayardaki bilgileri kağıda yazmaya yarayan ünitedir.
Disket;
Bilgisayardaki bilgileri saklamaya yarar.Disketlerin takıldığı yere
"disket sürücü" denir.
Sabit Disk(Hard Disc) :
Bilgisayarın içerisinde bilgi kaydetmek amacıyla tutulan ünitedir.
CD (Compact Driver) : Bilgisayarlarda
kayıt tutmak ve bilgisayarlara kayıt yüklemek için olan müzik CD leri gibi
ünitelerdir. Bunların okumak amacıyla kullanıldığı ünitelere CD Sürücü,
okuma-yazma yapmak için kullanılan ünitelerede CD
WRITER (kaydedici) adı verilir.
Modem:
Telefon aracılığıyla bir başka bilgisayara bağlanamızı sağlayan ünitedir.
Bellek:
Bilgisayarın hafızasını oluşturur. Erişilebilir (RAM) ve erişilemez(ROM) diye
iki türlü bellek vardır. Erişilemez bellek bilgisayarın ilk açılışını sağlamak
amacıyla bilgilerden oluşur ve içindeki bilgiler üretici firma tarafından
oluşturulur. Erişilebilir bellek (RAM) bilgisayarın hızlı çalışmasını
belirleyen özelliklerdir. Bellek ve kayıt ölçü birimi "byte" olarak
adlandırılır.
Byte
: Bir karaktere karşılık
gelir.( Kilo byte, bin byte'dır. Mega byte, milyon bytedır. (Bin karakter,
milyon karakter gibi.)
Erişilebilir bellekler 16 KB ,
32 KB, 64 KB, 128 KB,256 KB şeklinde artarak gider..
Sabit disk
kapasiteleri de Giga byte ( bin milyon byte) olarak ölçülür.
Bilgisayarın
özelliğini belirleyen unsurların başında ana işlem birimi (CPU) gelir. Şu an
piyasada yeni olarak satılanlar genelde 1.4-2.0 GHz (Giga hertz) dir. ( Bilim
adamlarına göre insan beyni hızı 35 MHz'dir)
Açma-Kapama
düğmesi: Bilgisayarı ana
açma-kapama düğmesidir.
Reset tuşu:
Bilgisayarı kapatıp açmaya yarar. (Zorunlu haller dışında kullanılmamalıdır.)
Turbo tuşu:
Eskiden kalma bir tuştur, bilgisayarın hızlı ve yavaş çalışmasını sağlar.
Sabit disk ışığı:
Sabit disk çalışırken yanan ışıktır. Sabit disk kasanın içinde olduğundan
çalıştığını bu gösterge ile anlaşılır.
Fare
Kullanmak: Windows'u
kullanırken farenizin olması şarttır. Fare, Windows ekranlarında dolaşmaya ve
ilgili kısımları seçmeye yarar. Farenin standart modellerinin üzerlerinde iki
tuş vardır. Bu tuşların üzerine basıldığında "tık" sesi çıkarır.
Bunlardan soldaki tuş sık sık kullanıldığı için "fare'yi tıklayın"
denildiği zaman "sol tuşu tıkla" anlamına gelir. Sağ tuş Windows'ta
değişiklik amaçlar ile kullanılır.
Sol tuşu
bir kez tıklayın ilgili simgeyi seçer, iki kez arka arkaya seri bir şekilde
tıklarsanız ilgili simgeyi açmaya (çalıştımaya) yarar.
Klavye Kullanımı:
Klavye,
bilgisayarınızla sizin aranızda iletişim sağlayan araçtır.Klavyede beş grup tuş
bulunur.
1.işlev tuşları: Klavyenin en üst kısmında F1 den F12'ye kadar devam eden
fonksiyon tuşlarıdır kullanılan
yazılıma göre işlevleri değişir.
2.Yazı tuşları:
Sayı, harf ve noktalama işaretlerinden oluşan tuşlardır.
3.imleç kontrol tuşları:
Dört ayrı yöne gitmeyi sağlayan dört
adet tuştur.
4.Özel
amaçlı tuşlar: Değişik
özellikler için kullanılan tuşlardır. Bu tuşlar şunlardır;Shift iki
amaca yönelik kullanılır. Birincisi tuşların üst kısımlarında bulunan
karakterleri kullanılır, ikincisi ise küçük harf modunda iken büyük harf yazmak
için kullanılır.
Caps Lock: Büyük veya küçük harf moduna geçmek için kullanılır.
Num Lock:
Klavyenin sağındaki sayısal tuşları kullanmayı sağlar. Num Lock tuşu yanarken
rakamlar kullanılır, sönükken ok tuşları kullanılır.
Alt: Shift
tuşuna benzer bir kullanıma sahiptir, tuşların alt kısımlarındaki karakterlerin
kullanılmasını sağlar.
Ctrl: Kontrol
tuşudur, yazılımlara göre özellik taşır. Örneğin; bir çok yazılımda Ctlr+S :
dosyayı kaydeder, Ctrl+P; dökümanı yazıcıya gönderir.
Enter: çoğu
yazılımda bir işlevi yerine getirmek için kullanılır, bazı yazılımlarda ise
yazı yazarken alt satıra geçmek için kullanılır.
Tab Tuşu:
imleci belirli sayı karakter atlayarak ilerlemesini sağlar. Bazı yazılımlarda
atlanacak karakter sayısı
ayarlanabilir.
Del Tuşu:
Birçok yazılım programında imlecin üzerinde bulunan karakteri siler.
Backspace (Geriye sil) :
imlecin solundaki karakteri silmeye yarar.
Boşluk Tuşu (Space bar) :
Bir çok yazılımda iki karakter arasında boşluk bırakmaya yarar, bazı
yazılımlarda araya satır ekleme modunda değilse üzerinde bulunulan karakteri
siler.
Insert (ins,araya karakter ekleme): çoğu yazılım programlarında araya karakter ekleme modu
için kullanılır.
Esc: çoğu
yazılım programında bulunulan pencereden çıkmaya yarar.
Break:
Tek başına anlamı yoktur, DOS yazılımlarında Ctrl tuşu ile birlikte
kullanılırsa çalışılan yazılımdan kurtunulmasını sağlar.
Pause (beklet):
Bazı yazılımlarda ekranda hareket etmekte olan kısımları dondurmaya yarar.
Home: Bazı
yazılımlarda satır başına gidilmesini sağlar.
End: Bazı
yazılımlarda satır sonuna gidilmesini sağlar.
PgUp (Sayfa Yukarı) :
Bazı yazılımlarda imleci bir sayfa yukarı taşır.
PgDn (Sayfa Aşağı) :
Bazı yazılımlarda imleci bir sayfa aşağı taşır.
PrtSc
: Bazı yazılımlarda ekrandaki görüntüyü yazıcıdan döker veya ekrandaki
görüntüyü hafızaya saklar.
Masaüstü: Bilgisayarların üzerinde durduğu
zemine denir. Fare imleci yardımıyla masaüstündeki nesneleri işaretleyebilir,
onları tutabilir ve başka yerlere sürükleyebilirsiniz.
Görev cubuğu :Masaüstünün
en alt bölümündeki
gri renkli çubuğa görev çubuğu denir. Windows'un ana komite merkezidir.
Windows'ta
programları görev çubuğunun sol ucunda bulunan başlat düğmesinden
başlatılırsınız. Ancak başlat düğmesinde aynı zamanda bilgisayarı kapat
düğmeside bulunmaktadır. Yani bilgisayarı kapatmak için Başlat çubuğundaki
"kapaT' düğmesini kullanmak gerekir.
Windows 'ta program başlatmak
Programlar
görev çubuğu üzerinde bulunan "başlat tuşu" yardımıyla çalıştırılır.
Bunun için başlat menüsü açılır ve ilgili seçenekler veya ilgili seçeneklerin
alt kısımlarına gidilerek istediğiniz yazılımı seçebilirsiniz.
Bilgisayarı
araştırma: Bilgisayarın sabit diskinde(C veya D), A sürücUsünde, CD sürücüsüne
(D veya E) hangi yazılımlar olduğuna bakmak için masa üstünde bulunan
Bilgisayarım(My Computer) veya Başlat menüsünün alt menülerinde bulunan
"Windows Gezgini (Windows Explorer) " seçeneğinden bakılır. Açılan
pencerelerde "sarı kutucuklar" klasörleri belirtir.
Klasör:
Yazılımlarına ait programların bütün halinde bulunduğu dosyalardır bunlara bazı
kitaplarda dizin adı da verilir.
Klasörlerin içine bakmak:
Fare ile ilgili klasörün üzerine gelinip "tık" layınca ilgili
klasörün içindeki dosyalar görünecektir.
Windows'ta çok sayıda
klasör olduğu için istenilen dosyayı bulmak bazan zor olabilir, bu nedenle
çalışmalarımızı saklayacak klasörleri kendimiz oluşturmamız gerekmektedir.
Klasör oluşturma: 1. Bilgisayarım açılır, 2. C
(ilgili sürücü) seçilir, 3. Dosya menüsünden "Yeni" seçeneği seçilir
ve karşımıza gelen alt menüden "klasör seçilir", 4.Karşımıza gelen
"yeni klasör" yazısı yerine klasör ismi yazılır. Klasör adları
verirken kısa tutulmalıdır.
Klasörün
ismini değiştirme: Bilgisayarımdan ismi değiştirilecek klasör bulunarak fare
ile üzerine gelinir ve farenin sağ klikine basılır ve gelen menüden "yeni
ad" seçilir.
Klasörü
silme: Bilgisayarımdan silinecek klasör bulunarak fare ile üzerine gelinir ve
farenin sağ klikine basılır ve gelen menüden "sil" işlemi seçilir.
Diğer bir şekilde klasörün üzerine gelinerek "Del" tuşuna basılır.
Geri
dönüşüm kutusu(Çöp Kutusu): Windows'ta dosya ve klasör sildiğimizde öncelikle
geri dönüşüm kutusu (çöp kutusu) klasörüne atar ve daha sonra istediğimizde
bunu geri getirebiliriz ancak çöp kutusundan da silmemişsek. Windows silme
işlemini bu şekilde gerçekleştirildiği için zaman çöp kutusu klasörünü
boşaltmak gerekir. Çöp kutusu klasörü masaüstünde bulunduğu gibi
bilgisayarımdan da bulunabilir.
Geri
dönüşüm kutusundan dosyayı geri alma: Masaüstünden veya bilgisayarımdan geri
dönüşüm kutusunun üzerine fare ile gidilerek "tık" lanır ve
içindekiler görüntülenir. istenilen dosya ve klasör bulunarak farenin sağ
klikine basılarak gelen menüden "geri al" seçeneği seçildiğinde
klasör veya dosya eski yerini almış olur.
Kısa
yol oluşturmak: istenilen klasöre, yazılıma, dosyaya kolay erişilebilmek için
bir kopyasının masaüstüne koyarak kolayca ulaşılabilir. Bu işlem tamamen
konulabildiği gibi bazande gideceği yol konulabilir.
Kısa yol
oluşturma işlemi: 1. ilgili klasör veya dosya bulunur, 2. Farenin sağ klikine
basılır ve gelen menüden " kısayol oluştur" seçilir ve kısa yol
oluşturulduğu görülür, 3. Oluşturulan bu kısayolu masaüstüne almak için farenin
sağ klikine basılır ve "kopya" seçilir, 4- Bilgisayarım ekranından
"masaüstü" klasörü seçilir, 5- Farenin sağ klikine basılarak
"yapıştır" işlemi ile kısayol masaüstüne taşınmış olur.
Diğer bir
yöntemde kısayol oluşturulduktan sonra farenin sağ klikine basıldığında gelen
menüden "gönder" seçeneği ile açılan pencereden masaüstüne
gönderilir.
Kayıp bir
dosyayı bulmak: Başlat menüsünden bul seçeneği seçilerek istenilen dosyanın adı
ve aranacağı disk ve klasör seçilerek dosya araştırılarak bulunur.
